daş. Luiz (AP) - Köp şäherlerde gurşun turbalarynyň nirede işleýändigini hiç kim bilenok. Bu möhümdir, sebäbi gurşun turbalary agyz suwuny hapalap biler. Flint gurşun krizisinden bäri, Miçigan ştatynyň işgärleri bu turbany tapmak ugrundaky ilkinji ädim turbany tapmak ugrundaky tagallalaryny güýçlendirdiler.
Bu, meseläni çözmek üçin milliardlarça dollarlyk täze federal maliýeleşdirmegiň bolmagy bilen, käbir ýerleriň maliýeleşdirmek üçin tiz ýüz tutmak we gazyp başlamak üçin beýlekilerden has gowudygyny aňladýar.
"Indi mesele, ejiz adamlaryň gurşuna duçar bolýan wagtyny azaltmak isleýäris" -diýdi.
Mysal üçin, Aýowa ştatynda diňe sanlyja şäher öňdebaryjy suw turbalaryny tapdy we şu wagta çenli diňe bir Dubuque olary aýyrmak üçin täze federal maliýeleşdirmegi isledi. Döwlet işgärleri federal hökümetiň 2024-nji ýyla çenli möhletinden ozal öz netijelerini tapjakdyklaryna ynam bildirýärler we jemgyýetlere maliýeleşdirmek üçin ýüz tutýarlar.
Bedende gurşun IQ-ni peseldýär, ösüşi gijikdirýär we çagalarda özüni alyp barşynda kynçylyk döredýär. Gurşun turbalary agyz suwuna girip biler. Olary aýyrmak howpy ýok edýär.
On ýyl mundan ozal öýlere we kärhanalara kran suwy bermek üçin millionlarça gurşun turbalary ýere gömüldi. Olar Orta Günbatarda we Demirgazyk-gündogarda jemlenendir, ýöne ýurduň köp ýerinde duş gelýär. Merkezleşdirilmedik ýazgylar, köp şäherleriň suw turbalarynyň haýsysynyň PVX ýa-da mis däl-de, gurşundan ýasalandygyny bilmeýändigini aňladýar.
Madison we Grin Baý, Wiskonsin ýaly käbir ýerler ýerleşýän ýerlerini aýyrmagy başardy. It'söne bu gaty gymmat mesele we taryhy taýdan bu meseläni çözmek üçin federal serişde azdy.
Daşky gurşawy goramak gullugynyň suw baýlyklary bölüminiň müdiri Radhika Foks: "Resurslaryň ýetmezçiligi hemişe uly mesele bolupdy" -diýdi.
Geçen ýyl Prezident Jo Baýden infrastruktura kanunyna gol çekdi, netijede jemgyýetlere gurşun turbalaryny gurmaga kömek etmek üçin bäş ýylda 15 milliard dollar bermek bilen uly ösüş gazandy. Meseläni çözmek üçin ýeterlik däl, ýöne kömek eder.
Tebigy baýlyklary goramak geňeşinden Erik Olson: "Hereket etmeseňiz we ýüz tutmasaňyz, aýlyk almarsyňyz" -diýdi.
Miçigan agyz suw bölüminiň müdiri Erik Oswald, ýerli häkimiýetleriň jikme-jik inwentar tamamlanmanka çalyşmak boýunça işe başlap biljekdigini, ýöne gurşun turbalarynyň nirede boljakdygyny çaklamagyň peýdaly boljakdygyny aýtdy.
"Olykmak işini maliýeleşdirmezden ozal olaryň esasy hyzmat liniýalaryny kesgitländiklerini bilmelidiris" -diýdi.
Gurşun turbalary onlarça ýyl bäri howp bolup gelýär. Soňky ýyllarda Miçigan ştatynyň Nýuark, Nýu Jersi we Benton Harbor şäheriniň ýaşaýjylary gurşun derejesiniň ýokarydygyny görkezenden soň, bişirmek we içmek ýaly esasy zerurlyklar üçin çüýşeli suwlary ulanmaga mejbur boldular. Esasan garaýagyz jemgyýet bolan Flintde resmiler ilki başda problemanyň bardygyny inkär edip, ýurduň ünsüni saglyk krizisine gönükdirdiler. Netijede, esasanam gara we ispan jemgyýetlerinde halkyň kran suwuna bolan ynamy azaldy.
Daşky gurşaw boýunça maslahat beriş we tehnologiýa kompaniýasynyň suw we howanyň durnuklylygy boýunça müdiri Şri Wedaçalam ýerli ýaşaýjylaryň turbalary ýaşaýjylaryň peýdasyna çalşjakdygyna umyt bildirdi.
Utanmagyň itergi berýän alamatlary bar. Miçigan we Nýu-Jersi ýokary gurşun derejesini peseldenden soň, agyz suwundaky gurşuna garşy göreşmek, şol sanda kartalaşdyrmak işini çaltlaşdyrmak üçin berk çäreleri gördüler. Emma Aýowa we Missuri ýaly beýleki ştatlarda-da bu ýokary derejeli krizis ýaly krizis bilen ýüzbe-ýüz bolmaýan ýagdaýlar has haýal.
Awgust aýynyň başynda, EPA jemgyýetlere turbageçirijilerini resminamalaşdyrmagy tabşyrdy. Maliýe serişdeleri her ştatyň zerurlyklaryna laýyklykda geler diýip, Foks aýtdy. Tehniki kömek we ilatyň pes girdejili gatlaklary üçin şertleri ýeňilleşdirmek.
Detroýt bilen gurşalan 30,000 töweregi adam bolan Hamtramkda suw synagy gurşun derejesini yzygiderli görkezýär. Şäher turbalarynyň köpüsiniň kyn metaldan ýasalandygyny we olary çalyşmagyň üstünde işleýändigini çaklaýar.
Miçiganda turbageçirijini çalyşmak şeýle bir meşhur welin, ýerli ilat elýeterli bolanyndan has köp serişde sorady.
EPA her ştatda gurşun turbalarynyň sanyny hasaba almaýan formula ulanyp irki maliýeleşdirmegi paýlaýar. Netijede, käbir ştatlar gurşun turbasy üçin beýlekilerden ep-esli köp pul alýarlar. Agentlik muny ýakyn ýyllarda düzetmek üçin işleýär. Miçigan, ştatlar pul harçlamasa, pul ahyrsoňy olara gider diýip umyt edýär.
“BlueConduit” -iň Şwars, inwentarlaryň takyklygyny üpjün etmek üçin garyp ýerlerde suw geçiriji barlaglaryny sypdyrmazlyk üçin işgärleriň seresap bolmalydygyny aýtdy. Otherwiseogsam, baý sebitlerde has gowy resminamalar bar bolsa, zerur bolmasa-da, alternatiw serişdeleri has çalt alyp bilerler.
Missisipi derýasynyň boýundaky 58,000 töweregi şäher bolan Dubuk, gurşun saklaýan 5500 töweregi turbany çalyşmak üçin 48 million dollardan gowrak pul gerek. Kartalaşdyrmak işi birnäçe ýyl ozal başlandy we öňki işgärler onuň dogry täzelenmegini üpjün etdiler we bir gün federal talap bolar diýlip garaşylýar. Dogry aýdýarlar.
Geçen geçen tagallalar, maliýeleşdirmek üçin ýüz tutmagy aňsatlaşdyrdy diýip, şäheriň suw bölüminiň müdiri Kristofer Lester aýtdy.
"Thetiýaçlyklary köpeldip biljekdigimize bagtymyz bar. Bizi ele almaga synanyşmaly däl" -diýdi Lester.
“Associated Press” suw we daşky gurşaw syýasatyny beýan etmek üçin Walton Maşgala gaznasyndan goldaw aldy. “Associated Press” ähli mazmun üçin jogapkärdir. AP-iň daşky gurşawy goramak üçin https://apnews.com/hub/climate-and-environment girip görüň.
Poçta wagty: 21-2022-nji oktýabr
